top of page

MOLEN DE KAT

OPEN VOOR BEZOEK
Iedere zaterdag van 11:00u tot 15:00u, als de wieken draaien en op afspraak.
Bouwjaar 1567/1889/1973   Eigenaar SUAM
Maalt op vrijwillige basis.

De watermolen De Kat, voorheen ook wel De Zien genoemd, is minstens de derde molen op die plaats in opvolging. Hij bemaalde en bemaalt nog steeds de polder De Zien, en is daar oorspronkelijk naar alle waarschijnlijkheid in 1567 gesticht.


Dit jaartal is gebaseerd op een oude brief van 17 maart 1567 waarin een grondrecht wordt genoemd waaraan gerefereerd wordt in een koopcontract van bijna een eeuw later, nl. 16 juli 1665 bij de verkoop van een stuk grond ten zuiden van de uitwatering van de “Sienderwatermolen”. Dit maakt het aannemelijk dat de molen dus in 1567 of mogelijk nog eerder moet zijn gebouwd.


Volgens sommigen zou de oudste molen een wipmolen met scheprad zijn geweest, later vervangen door een achtkante bovenkruier met scheprad, maar zekerheid hierover bestaat niet.
Jammer genoeg is het oudste archief voor een groot deel verbrand maar in het gemeentearchief vinden we gelukkig nog de jaarrekeningen van 1669 – 1808.


Hierin vinden we jaarlijks rekeningen voor geleverd hout, spijkers en arbeidsloon en voor onkosten van de Siender watermolen en voor een jaar maalloon als molenaar. Mogelijk is de molen in 1783 ingrijpend verbouwd want timmerman Jan van Lith dient een rekening in van maar liefst 769 gulden.
De molen die in 1864 nog met een scheprad was uitgerust brandde in 1889 af door blikseminslag en werd door de bekende Zaanse molenbouwers Gebr. Vredenduin als vijzelmolen herbouwd
In 1962 werd de maalkracht versterkt en met een elektrische hulpaandrijving onder de molen opgevoerd.


Op 9 september 1971 verbrandde de molen door onvoorzichtigheid bij rietdekkerswerk.
De uitgerukte Uitgeester brandweerwagen raakte ongelukkigerwijs van de weg en kwam in de sloot terecht. De brandweer van Heemskerk was intussen gearriveerd. Eenmaal het vuur meester oordeelde politie en brandweer het beter om het zwartgeblakerde achtkant om te trekken. Achteraf een totaal overbodige en ongelukkige beslissing.
De roeden waren zwaar beschadigd, en de as, die bij de val op een muur terecht kwam , brak in drie stukken.


Een spontaan opgericht comité vergaderde reeds op 11 september om te komen tot herbouw.
Op 8 augustus 1972 werd dit comité omgezet in de “Stichting Uitgeester Molens”
De herbouw van de molen had in feite plaats tussen 4 april en 1 november 1973 door molenbouwer J.K. Poland uit Heerhugowaard, met behulp van verschillende molenenthousiasten  van de molenstichting.


De bouw werd uitgevoerd met onderdelen van de houtzaagmolen “Ons Genoegen’ die oorspronkelijk in 1842 te Alblasserdam op de scheepswerf J. Smit en Co. was gebouwd.. Vanwege algehele vernieuwing van die werf werd hij in 1952 afgebroken en aan de gemeente Haarlem geschonken om te worden opgebouwd op de plaats van de daar in 1932 afgebrande molen 'De Adriaan'. Deze plannen zijn echter nooit tot uitvoering gekomen en na jaren gedemonteerd opgeslagen te zijn geweest, werd hij door de gemeente Haarlem aan de Stichting 'Uitgeester Molens' ter beschikking gesteld voor herbouw in Uitgeest.


Ook deze molen, de vierde waarschijnlijk in opvolging kan zowel op windkracht als met een elektromotor onder de molen malen.  
In 2006 werd naast de molen een elektrisch gemaal geplaatst, waarna de elektromotor uit 1962, die de molenvijzel mede aandreef, is verwijderd. Naast de molen staat een houten molenaarsverblijf met stookgelegenheid.


De molen heeft ruim veertig jaar dienst gedaan en heeft in die tijd zelfs een keer de polder droog gehouden toen het gemaal tijdens een natte periode door een storing uit bedrijf was.
In 2018 kreeg de molen een grondige restauratie en in 2019 werd de molen weer in bedrijf genomen waarbij de molenaar van het eerste uur, Gerbrand de Vries benoemd werd tot erelid van de stichting.

PAUL SCHOFFELMEER

paul-schoffelmeer.jpg

Eerste molenaar

06 83 39 70 07

EDWIN BLOK

edwin_blok.jpg

Tweede molenaar

06 26 72 59 07

TECHNISCHE GEGEVENS

Type
Functie
Inrichting
Vlucht
Wieksysteem
Binnenroede

 

Buitenroede
 

​As
 

Vang
Bovenwiel of aswiel

Overige molen- of aandrijfwielen
Bovenbonkelaar
Onderbonkelaar
Vijzelwiel Overbrengingsverhoudingen

Kruiwerk
Biotoop
Rijksmonument nummer

GPS

RD-coördinaten 
X =
Y =
GPS-coördinaten 

 

Specificaties

8-kante grondzeiler
poldermolen
vijzel
25,44 m.
Oudhollands
25,44 m., ijzer, gelast, fabr. Straathof, nummer 170, bouwjaar 2001
25,44 m., ijzer, gelast, fabr. Straathof, nummer 171, bouwjaar 2001
gietijzer, fabr. N.S.B.M. Feijenoord te Rotterdam, nummer onbekend, bouwjaar 1846.
Vlaamse vang
63 kammen, steek 12 cm

 

​

31 staven
41 kammen, steek 10,5 cm
40 kammen
1:2,08
Engels kruiwerk
matig
35853

 

 

109,390  
505,301  
52°32,01’N
4°42,90’E
vijzel: diam. vijzel = 1,58 m., diam. vijzelbalk = 62 cm., spoed beschoeping = 1,52 m., hellinghoek = 26°
Opvoerhoogte: 0,4-0,95 m

 

bottom of page