Molen De Dog krijgt liefdevolle opknapbeurt van vertrouwde handen

Stan Baltus is bezig om de rok te voorzien van een verse verflaag. Foto: Anita Webbe

Aan de rand van Uitgeest ondergaat molen De Dog momenteel een grondige restauratie. De karakteristieke molen wordt opnieuw geschilderd, krijgt nieuwe onderdelen en wordt daarmee weer in topconditie gebracht voor de toekomst. Het HHNK laat dit onderhoud doen om de molen bedrijfsvaardig te houden zodat hij ingezet kan worden bij calamiteiten, zoals heel veel regen in korte tijd of storingen, om het gemaal te helpen.

Molen de Dog heeft nog altijd een belangrijke functie in Uitgeest en omstreken. Vroeger bemaalde deze molen vooral de Castricummerpolder, tegenwoordig kan het waterschap op heel ingenieuze manier de polders van Uitgeest, Limmen en Castricum met elkaar verbinden. Als in een gebied erg veel regen valt, de zogeheten clusterbuien, werken de gemalen (en de molens) met elkaar samen om het teveel aan water naar het meer te pompen. Het onderhoud is dus niet alleen een esthetische maar zeker een noodzakelijke investering voor het behoud van De Dog in de toekomst.

Het zit in de familie

Het mag bijzonder genoemd worden dat de werkzaamheden worden uitgevoerd door Gebroeders Poland uit Oterleek – dezelfde familie die de molen in 1886 heeft gebouwd. Inmiddels staat de vijfde generatie aan het roer van dit molenmakersbedrijf.De neven Rob en Dave Poland zijn inmiddels vaste gezichten bij De Dog, nog altijd met veel liefde voor het ambacht en het erfgoed. “Het vak is ons met de paplepel ingegoten; onze opa maalde hier nog tijdens de Tweede Wereldoorlog,” vertelt Rob. “Voor ons is deze molen bijna familie.” Ook Robs zoon volgt inmiddels de opleiding tot molenmaker, waarmee de traditie nog een generatie wordt voortgezet.(Meer informatie: poland-molenbouw.nl)

Het onderhoud aan een molen is specialistisch werk. Rob: “De vang – de houten rem van de molen – bestaat uit vier segmenten, waarvan er nu twee vervangen worden. Ook delen van de ‘getrapte weeg’, het houten bekledingsdeel van de molen, zijn aangetast en worden volgens het principe van ‘instutten’ vernieuwd: aangetaste delen worden zorgvuldig verwijderd en vervangen door nieuw hout. De wieken krijgen hun originele witte kleur terug, zoals dat in het verleden gebruikelijk was.” Molenaar Peter Heeremans vult aan: “Witte wieken waren vroeger beter zichtbaar. Dat had weer te maken met patentrechten en vooral met veiligheid, want de molens draaiden toen dag en nacht.”

Jong talent aan het werk

Ook Stan Baltus, leerling hout- en restauratietechniek én mede-molenaar van De Dog, werkt enthousiast mee. “Ik kom al bij deze molen sinds ik in de kinderwagen zat,” lacht hij. “Het is geweldig dat ik nu als stagiair mag bijdragen aan het onderhoud van een molen waar ik zo’n sterke band mee heb.” Stan helpt onder andere met het schilderwerk, het vervangen van spaken in het kruirad en het vernieuwen van delen van de molenrok.

Wind moet kunnen waaien

Naast het technisch en esthetisch onderhoud is ook de omgeving van groot belang voor windmolens. Dit jaar heeft de vereniging De Hollandse Molen uitgeroepen tot het ‘Jaar van de Molenbiotoop’, om aandacht te vragen voor het belang van vrije windvang voor werkende molens.Helaas zorgen hoge bomen en bebouwing nog steeds voor windbelemmering. De gemeente Uitgeest heeft inmiddels onderhoud gepleegd aan bomen aan de zuidwestkant, maar volgens molenaar Peter is vooral de noordwesthoek nog een aandachtspunt. “Zeker als de bomen vol in blad staan, vangen we hier weinig wind. Dat beperkt het functioneren van de molen flink.”Kijk op molens.nl voor meer informatie.

Zoals iedereen kan zien draait en maalt de Dog regelmatig. Ook dit is om hem in goede conditie te houden. Verder worden er door Sylvia en Peter Heeremans molenaars opgeleid die daarna hun weg vinden naar andere molens in de omgeving. Dit laatste in samenwerking met de Oude Knegt in Akersloot en molens op de Zaanse Schans. Voorbeelden hiervan zijn Elma de Weerd op de Oude Knegt en Martijn Komen op molen de Kat.

De werkzaamheden aan molen De Dog duren naar verwachting nog zo’n zes tot zeven weken. Daarna draait deze monumentale molen weer als vanouds, dankzij vakmanschap, betrokkenheid en een flinke dosis liefde voor onze windmolen. Tijdens de Molendagen van 10 en 11 mei kan iedereen het resultaat zelf komen bekijken. 

Tekst: Anita Webbe