Spotlights op molens De Dog en De Kat

Molen de Dog in de spotlights. Foto: Anita Webbe

Om de geschiedenis en het belang van molens onder de aandacht te brengen, werden poldermolens De Dog en De Kat in Uitgeest op 27 december in de spotlights gezet, om vooral te laten zien Hier zijn we en wij zijn belangrijk!

Molen De Dog,

Rijksmonument en nog werkende poldermolen, heeft vier molenaars; Peter Heeremans, zijn vrouw Sylvia, Edwin Blok en sinds kort ook Stan Baltus, een gepassioneerde 18-jarige molenaar uit Limmen. “Als tweejarige vond ik de draaiende onderdelen geweldig,” vertelt hij. Stan is blij dat hij zijn passie kan delen met de ervaren Peter Heeremans, die al 30 jaar vrijwillig molenaar én instructeur is. “Het is prachtig om het ambacht door te geven aan een nieuwe generatie,” zegt Peter, zichtbaar onder de indruk van Stan’s werk en enthousiasme. “Stan brengt energie en vernieuwing en dat is broodnodig voor het behoud van dit vak.” Stan combineert zijn molenaarschap met een timmeropleiding. Zijn liefde voor molens leidde ook tot de restauratie van De Mol in Limmen, een replica van een molen die in 1916 afbrandde. Inmiddels is Stan ook eigenaar van deze molen in Limmen. “Het meest uitdagende was het financiële plaatje, maar met hulp van andere molenaars bij de Zaanse Schans, is het gelukt,” vertelt Stan. “Geweldig om iets wat bijna verloren ging weer nieuw leven in te blazen.”

Molen De Kat 

Molen De Kat verwelkomt sinds een maand ook een nieuwe molenaar in het team, als opvolger van Gerbrand de Vries. Martijn Koomen (50), opgegroeid in een molenaarsfamilie, heeft zijn droom waargemaakt en versterkt sinds een maand het team van De Kat. Met een afgeronde molenaarsopleiding op zak via houtzaagmolen Het Jonge Schaap aan de Zaanse Schans en een diepgewortelde passie voor molens, is Martijn helemaal op zijn plek. Samen met Paul Schoffelmeer en Edwin Blok zorgt hij voor het beheer en onderhoud van de molen. “Altijd als ik langsfietste op weg naar mijn werk op de Westerwerf trok de molen mijn aandacht. Nu mag ik hem zelf bedienen en onderhouden. Dat voelt geweldig,” vertelt hij enthousiast.

Molenaars-gilde

Peter en Martijn benadrukken het belang van De Dog voor Uitgeest en de regio. “Het zijn meer dan werkende poldermolens. Ze zijn een back-up voor het elektrische gemaal, en in tijden van klimaatverandering is dat cruciaal,” weet Peter Heeremans.“Daarnaast is De Dog een opleidingsmolen, een plek waar het ambacht wordt doorgegeven, Vrijwillige molenaars zoals Stan en Martijn zijn onmisbaar. Als wij het niet doen, blijven molens stil staan. En molens moeten draaien, niet alleen om ze in goede staat en werkend te houden, maar ook dat het vak wordt doorgegeven aan de volgende generatie.” om de techniek en het vakmanschap levend te houden.”Sylvia Heeremans, coördinator van het Gilde van Molenaars in Noord-Holland is positief: “De molen is een ontmoetingsplek voor molenaars en een symbool van levend erfgoed. Gelukkig komen er nog altijd aanmeldingen binnen. Belangstellenden kunnen zich melden bij het ‘Gilde van Molenaars’ in Noord-Holland of gewoon even langskomen als de molen draait!”

Molenbiotoop

De molenaars zijn het unaniem eens: De molenbiotoop, de open ruimte rond de molen, is cruciaal voor de werking van molens zoals De Dog en De Kat in Uitgeest. “Als er te veel bomen of bebouwing rondom staan, belemmert dit de windvang, vooral bij noordwestenwind,” legt molenaar Peter Heeremans uit. De Dog combineert, net als de Kat, historisch ambacht met moderne technieken zoals een vijzel. Bij voldoende wind kan de molen de taken van het elektrische gemaal overnemen. “Het is niet alleen mooi om te zien, maar ook nuttig in geval van calamiteiten zoals stroomuitval en wateroverlast,” zegt Heeremans.De Dog en de Noordermolen zitten onder de vleugels van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) en De Kat en De Oude Knegt vallen onder Stichting Uitgeester- en Akersloter Molens (SUAM). “Doordat HHNK en SUAM dezelfde gebiedsbeheerder hebben kunnen we goede afspraken maken en de molens gezamenlijk optimaal laten draaien”.

De molenaars hopen dat men spontaan de molens bezoekt als ze draaien. Dan is de molenaar namelijk ook aanwezig.  Stan: “Het zijn niet alleen prachtige beeldbepalende monumenten in Uitgeest, maar ook nog altijd een werkend stukje geschiedenis.”Peter sluit zich hierbij aan. “Molens zoals De Dog maken ons dorp aantrekkelijker, maar zijn ook nog altijd onmisbaar voor het waterbeheer in de regio. Daar vertellen we graag over. En om weer met nieuwe, jonge molenaars samen te werken geeft dit vertrouwen in de toekomst van dit prachtige erfgoed.”

Door: Anita Webbe